Decyzją z 7 grudnia 2007 r. Komisja Europejska zatwierdziła Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata 2007-2013. To zwieńczenie wielomiesięcznych prac nad przygotowaniem największego w historii Unii Europejskiej programu.

Wielkość środków unijnych zaangażowanych w realizację programu wynosi prawie 28 miliardów euro, co stanowi ok. 42 proc. całości środków polityki spójności.

W perspektywie finansowej na lata 2007-2013 maksymalna stopa dofinansowania ze środków wspólnotowych może wynieść 85% kosztów kwalifikowanych. Rzeczywisty poziom dofinansowania, odnoszący się do całkowitego kosztu inwestycji, będzie zazwyczaj kształtować się na zdecydowanie niższym poziomie. Wynika to z przepisów art. 55 rozporządzenia ogólnego 1083/2006, zgodnie, z którymi w przypadku projektów generujących dochód, które nie są objęte zasadami pomocy publicznej, wysokość wydatków kwalifikowanych odpowiada luce finansowej (tj. wartości inwestycji pomniejszonej o wysokość dochodów generowanych w trakcie funkcjonowania projektu). Szczegółowe zasady wyliczania poziomu dofinansowania dla takich projektów określone są w rozdziale 11 wytycznych Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie wybranych zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym projektów generujących dochód.

Ostatecznie o wysokości wkładu beneficjenta decydować będzie umowa regulująca realizację projektu zawierana pomiędzy instytucją udzielającą wsparcia a beneficjentem tych środków określająca wysokość dofinansowania ze środków Unii Europejskiej.

Łączna wielkość środków finansowych zaangażowanych w realizację Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2007-2013 wyniesie 37,6 mld euro, z czego wkład unijny wynosić będzie 27,9 mld euro, zaś wkład krajowy – 9,7 mld euro. Podział środków UE dostępnych w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko pomiędzy poszczególne sektory przedstawia się następująco:

• środowisko – 4,8 mld euro
• transport – 19,4 mld euro
• energetyka – 1,7 mld euro
• kultura – 490,0 mln euro
• zdrowie – 350,0 mln euro
• szkolnictwo wyższe – 500,0 mln euro

Dodatkowo dla Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko przewidziane zostały środki na pomoc techniczną (w sumie 581,3 mln euro).

Celem programu jest poprawa atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia, zachowaniu tożsamości kulturowej i rozwijaniu spójności terytorialnej. Program zgodnie z Narodowymi Strategicznymi Ramami Odniesienia (NSRO), zatwierdzonymi 7 maja 2007 r. przez Komisję Europejską, stanowi jeden z programów operacyjnych będących podstawowym narzędziem do osiągnięcia założonych w nich celów przy wykorzystaniu środków Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko jest również ważnym instrumentem realizacji odnowionej Strategii Lizbońskiej, a wydatki na cele priorytetowe UE stanowią w ramach programu 66,23 proc. całości wydatków ze środków unijnych.

Wzrost atrakcyjności Polski i regionów będzie osiągnięty dzięki inwestycjom w sześciu obszarach: transportu, środowiska, energetyki, kultury, ochrony zdrowia i szkolnictwa wyższego – poprzez realizację następujących celów szczegółowych programu:

1. Budowa infrastruktury zapewniającej, że rozwój gospodarczy Polski będzie dokonywał się przy równoczesnym zachowaniu i poprawie stanu środowiska naturalnego.
2. Zwiększenie dostępności głównych ośrodków gospodarczych w Polsce poprzez powiązanie ich siecią autostrad i dróg ekspresowych oraz alternatywnych wobec transportu drogowego środków transportu.
3. Zapewnienie długookresowego bezpieczeństwa energetycznego Polski poprzez dywersyfikację dostaw, zmniejszenie energochłonności gospodarki i rozwój odnawialnych źródeł energii.
4. Wykorzystanie potencjału kultury i dziedzictwa kulturowego o znaczeniu światowym i europejskim dla zwiększenia atrakcyjności Polski.
5. Wspieranie utrzymania dobrego poziomu zdrowia zasobów pracy.
6. Rozwój nowoczesnych ośrodków akademickich, w tym kształcących specjalistów w zakresie nowoczesnych technologii.

Zgodnie z celem głównym programu wybór priorytetów oraz działań odpowiada obszarom, które mają podstawowe znaczenie dla wzrostu atrakcyjności Polski i jej regionów.

Są to:

Priorytet I: Gospodarka wodno-ściekowa

Działanie 1.1 Gospodarka wodno – ściekowa w aglomeracjach powyżej 15 tys. RLM

Priorytet II: Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi

Działanie 2.1 Kompleksowe przedsięwzięcia z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi ze szczególnym uwzględnieniem odpadów niebezpiecznych

Działanie 2.2 Przywracanie terenom zdegradowanym wartości przyrodniczych i ochrona brzegów morskich

Priorytet III: Zarządzanie zasobami i przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska

Działanie 3.1 Retencjonowanie wody i zapewnienie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego

Działanie 3.2 Zapobieganie i ograniczanie skutków zagrożeń naturalnych oraz przeciwdziałanie poważnym awariom

Działanie 3.3 Monitoring środowiska

Priorytet IV: Przedsięwzięcia dostosowujące przedsiębiorstwa do wymogów ochrony środowiska

Działanie 4.1 Wsparcie systemów zarządzania środowiskowego

Działanie 4.2 Racjonalizacja gospodarki zasobami i odpadami w przedsiębiorstwach

Działanie 4.3 Wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie wdrażania najlepszych dostępnych technik (BAT)

Działanie 4.4 Wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie gospodarki wodno – ściekowej

Działanie 4.5 Wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie ochrony powietrza

Działanie 4.6 Wsparcie dla przedsiębiorstw prowadzących działalność w zakresie odzysku i unieszkodliwiania odpadów innych niż komunalne

Priorytet V: Ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych

Działanie 5.1 Wspieranie kompleksowych projektów z zakresu ochrony siedlisk przyrodniczych (ekosystemów) na obszarach chronionych oraz zachowanie różnorodności gatunkowej

Działanie 5.2 Zwiększenie drożności korytarzy ekologicznych

Działanie 5.3 Opracowanie planów ochrony

Działanie 5.4 Kształtowanie postaw społecznych sprzyjających ochronie środowiska, w tym różnorodności biologicznej.

Priorytet VI: Drogowa i lotnicza sieć TEN-T

Działanie 6.1 Rozwój sieci drogowej TEN-T

Działanie 6.2 Zapewnienie sprawnego dostępu drogowego do największych ośrodków miejskich na terenie wschodniej Polski

Działanie 6.3 Rozwój sieci lotniczej TEN-T

Priorytet VII: Transport przyjazny środowisku

Działanie 7.1 Rozwój transportu kolejowego

Działanie 7.2 Rozwój transportu morskiego

Działanie 7.3 Transport miejski w obszarach metropolitalnych

Działanie 7.4 Rozwój transportu intermodalnego

Działanie 7.5 Poprawa stanu śródlądowych dróg wodnych

Priorytet VIII: Bezpieczeństwo transportu i krajowe sieci transportowe

Działanie 8.1 Bezpieczeństwo ruchu drogowego

Działanie 8.2 Drogi krajowe poza siecią TEN-T

Działanie 8.3 Rozwój Inteligentnych Systemów Transportowych

Działanie 8.4 Bezpieczeństwo i ochrona transportu lotniczego

Priorytet IX: Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku i efektywność energetyczna

Działanie 9.1 Wysokosprawne wytwarzanie energii

Działanie 9.2 Efektywna dystrybucja energii

Działanie 9.3 Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej

Działanie 9.4 Wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych

Działanie 9.5 Wytwarzanie biopaliw ze źródeł odnawialnych

Działanie 9.6 Sieci ułatwiające odbiór energii ze źródeł odnawialnych

Priorytet X: Bezpieczeństwo energetyczne, w tym dywersyfikacja źródeł energii

Działanie 10.1 Rozwój systemów przesyłowych energii elektrycznej, gazu ziemnego i ropy naftowej oraz budowa i przebudowa magazynów gazu ziemnego

Działanie 10.2 Budowa systemów dystrybucji gazu ziemnego na terenach niezgazyfikowanych i modernizacja istniejących sieci dystrybucji.

Działanie 10.3 Rozwój przemysłu dla OZE

Priorytet XI: Kultura i dziedzictwo kulturowe

Działanie 11.1 Ochrona i zachowanie dziedzictwa kulturowego o znaczeniu ponadregionalnym

Działanie 11.2 Rozwój oraz poprawa stanu infrastruktury kultury o znaczeniu ponadregionalnym

Działanie 11.3 Infrastruktura szkolnictwa artystycznego

Priorytet XII: Bezpieczeństwo zdrowotne i poprawa efektywności systemu ochrony zdrowia

Działanie 12.1 Rozwój systemu ratownictwa medycznego

Działanie 12.2 Inwestycje w infrastrukturę ochrony zdrowia o znaczeniu ponadregionalnym.

Priorytet XIII: Infrastruktura szkolnictwa wyższego

Działanie 13.1 Infrastruktura szkolnictwa wyższego

Priorytet XIV: Pomoc techniczna – Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego

Działanie 14.1 Sprawne zarządzanie programem

Działanie 14.2 Informacja i promocja

Działanie 14.3 Ewaluacja programu

Priorytet XV: Pomoc techniczna – Fundusz Spójności

Działanie 15.1 Sprawne zarządzanie programem

Działanie 15.2 Informacja i promocja

Działanie 15.3 Ewaluacja programu

Działanie 15.4 Wsparcie największych beneficjentów programu.

Instytucją Zarządzającą Programem Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko jest minister właściwy ds. rozwoju regionalnego, który wykonuje swoje funkcje przy pomocy Departamentu Koordynacji Programów Infrastrukturalnych w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego. Instytucja Zarządzająca przekazuje realizację części swoich zadań Instytucjom Pośredniczącym, tj. ministrom właściwym.

Instytucjami odpowiedzialnymi za wdrażanie poszczególnych priorytetów Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (Instytucjami Pośredniczącymi) są:

• Ministerstwo Środowiska (priorytety I-V);
• Ministerstwo Infrastruktury (priorytety VI-VIII);
• Ministerstwo Gospodarki (priorytety IX-X);
• Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego (priorytet XI);
• Ministerstwo Zdrowia (priorytet XII);
• Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (priorytet XIII).

Role Instytucji Wdrażających (IP2) pełnią głównie jednostki sektora finansów publicznych, w tym dla priorytetu I – II wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej.